فارابى، فیلسوف تربیت

گفت‌وگو با فیلسوف تعلیم و تربیت

فارابی، فیلسوف تربیت

با آن که در ذهن و زمان فارابی، فلسفه ی تربیت حیات و هویت مستقل و بازشناخته ای ندارد، با ریزکاوی در آثار او می توان به شماری از مفاهیمی که امروزه در فلسفه ی تعلیم و تربیت مطرح است پی برد و دریافت که فارابی پس از جابر بن حیان و کندی، سومین فیلسوف تربیت در جهان اسلام است که پاره ای از دیدگاه های تربیتی او به یادگار مانده است. در جستار پیش رو تلاش شده است از رهگذر پژوهشی بنیادی- تاریخی و با تکیه بر...

پرتوی بر فیلسوف تاریک

هراکلیت افسوسی (550-480 پ م) از دیرباز فیلسوف تاریک نامیده می‌شود. نخستین‌بار تیمون اهل فیلیونت[i]، طنزنویس قرن سوم پیش از میلاد، سبک بیان هراکلیت را «معمّاوش»[ii] نامید. صفت سبک، سپس، به صاحب سبک داده شد. سرانجام هراکلیت فیلسوف «تاریک»[iii] نام گرفت. بنابرین عنوان کتاب پیشینه‌ای دیرینه دارد. دربارة پیش‌سقراطیان، به فارسی، منابع دیگری در اختیار نداریم، مگر نخستین فیلسوفان یونان، از مرحوم شرف‌ال...

عمربن جاحظ ادیب فیلسوف

جاحظ مانند ولتر، نویسندۀ سرشناس فرانسوی، ادیبِ فیلسوف است، یعنی بعد ادبی وی بر بعد فلسفی­اش غالب است. او مانند سایر ادیبان و نویسندگان  بزرگ جهان به همۀ علوم و معارف عصرش اعمّ از فلسفه و کلام و سیاست و اقسام و الوان آداب و ادیان و مذاهب اشراف داشته و در برخی از آنها ماهر و حاذق بوده وکتاب و رساله نوشته است.  بزرگترین امتیاز جاحظ در میان نویسندگان عهد قدیم در این است که او مانند نویسندگان معروف عه...

چرا زن‌ها فیلسوف نمی‌شوند؟

لویناس، فیلسوف دیگری

لویناس فیلسوفی است که از سنت پدیدار شناسانه‏ مقوله‏ی اخلاق را بررسی می‏کند. وی با محوریت دادن به مبحث «دیگری»، جایگاه مبحث اخلاق را در فلسفه‏های مضاف جستجو نمی‏کند بلکه آن را فلسفه‏ی اولی تلقی می‏کند. در این راستا، با طرح مفاهیمی از قبیل چهره، مسئولیت در برابر امر نامتناهی و دیگری می‏کوشد رهیافت پدیدار شناسانه‏اش را با محوریت مقوله‏ی اخلاق بسط دهد. در این مقاله، تلاش شده است با مروری اجمالی اهم...